Rys historyczny Sióstr Miłosierdzia w Polsce

Pierwsze Siostry Miłosierdzia zostały przysłane do Polski w 1652r. przez Założycieli Zgromadzenia: św. Wincentego a Paulo i św. Ludwikę de Marillac. Przyjechały na prośbę ówczesnej królowej Polski, Ludwiki Marii Gonzagi, która będąc jeszcze w Paryżu dobrze znała Ks. Wincentego i sama należała do Stowarzyszenia Pań Miłosierdzia.

Trzy pierwsze siostry: S. Małgorzata Moreau, S. Magdalena Drugeon i S. Franciszka Douelle wyruszyły z Paryża 7 września 1652 r. Do Polski przybyły w listopadzie tegoż roku, zatrzymując się w Łowiczu, gdzie – ze względu na panującą zarazę – znajdował się dwór królewski.

Dnia 8 grudnia 1652 r. Siostry przyjechały do Warszawy i zatrzymały się w małym domku, obok kościoła pod wezwaniem Św. Krzyża, gdzie pracowali Kapłani Zgromadzenia Misji. Zaraz też rozpoczęły swą działalność, troszcząc się z całą gorliwością zarówno o stan dusz, jak i potrzeby materialne warszawskiej biedoty.

Czasy były bardzo trudne. Do licznych najazdów i wojen dołączyła się jeszcze klęska zarazy. Ofiary liczono na tysiące. Życie publiczne ustawało, a kto mógł, uciekał na odludzie. W najtrudniejszych warunkach znalazły się najbiedniejsze warstwy społeczne.

Szalejąca zaraza nie oszczędziła też Sióstr Miłosierdzia. Jej ofiarą padła 
S. Małgorzata Moreau. Zmarła 17 września 1660 r., w 37 roku życia, po ośmiu latach pracy w Polsce. Była to pierwsza ofiara rozwijającej się misji polskiej; ofiara, która w przyszłości wspaniale zaowocowała. 

Królowa darzyła Siostry wielką przychylnością i z prawdziwą troską myślała o ich przyszłości w Polsce. Na siedzibę dla nich upatrzyła przedmieście ówczesnej Warszawy, tzw. Glinki. Nabyła tu drewniany dwór i folwark Kałęczyn, sięgający aż do Wisły. Do tej właśnie siedziby, w dzielnicy nazwanej później Tamką, wprowadziły się Siostry dnia 7 czerwca 1659 r.

Tu właśnie miały swój początek wszystkie późniejsze dzieła Zgromadzenia. Stąd udawały się Siostry do ubogich i do pielęgnowania chorych, stąd też wyjeżdżały na nowe placówki i w różne rejony Polski. Dom na Tamce stał się Domem Centralnym Polskiej Prowincji Sióstr Miłosierdzia, którą Przełożeni Generalni w Paryżu erygowali dnia 31 marca 1712 roku.

Katastrofa polityczna XVIII i XIX wieku zmieniła warunki życia i pracy. Rozbiory uniemożliwiły bezpośredni kontakt. W tej sytuacji rozległą Prowincję podzielono na kilka mniejszych, odpowiadających nowym granicom politycznym. Powstały wtedy:

PROWINCJA LITEWSKA (1797) z Domem Centralnym w Wilnie. Została później (w roku 1867) zlikwidowana przez władze carskie, a Siostry zamknięte w klasztorach klauzurowych.

PROWINCJA MAŁOPOLSKA lub GALICYJSKA(1789) z Domem Centralnym we Lwowie, przeniesionym w roku 1859 do Krakowa i odtąd zwana PROWINCJĄ KRAKOWSKĄ. Skupiała ona placówki w województwach południowych i południowo-wschodnich.

PROWINCJA POZNAŃSKA (1850) z Domem Centralnym w Poznaniu, przeniesionym w roku 1864 do Chełmna n/Wisłą i odtąd zwana PROWINCJĄ CHEŁMIŃSKĄ (obecnie używa się nazwy: PROWINCJA CHEŁMIŃSKO-POZNAŃSKA). Skupiała placówki w województwach północnych i zachodnich.

PROWINCJA WARSZAWSKA z Domem Prowincjalnym w Warszawie obejmowała placówki centralnych województw dawnej Rzeczypospolitej.

Chociaż po pierwszej wojnie światowej kordony graniczne przestały istnieć na terenie Polski, to jednak podział na te trzy Prowincje pozostał i trwa.